Ermua: armagintzaren tradizioa

Ermuak burdinaren lanaren tradizio luzea du XV. mendetik. Handik gutxira, Bizkaiko eta Gipuzkoako burdinolekin zuen harremana areagotu zen, eta Eibar eta Soraluzerekin batera, armagintza multzoa sortu zuen eta arma forjetan eta ekoizpen-teknika eguneratuetan espezializatu zen, momentuko aurrerapen teknologikoekin batera.

Ermuak armagintzan jarri zuen arreta XVI. mendearen bigarren erdialdean, batez ere suzko armekin, hala nola, arkabuzekin eta mosketeekin. Konbentzioaren Gerrak Ermua erre eta hondatu zuen, eta ondoren gatazka ugari eman ziren hiribilduan, beraz, armagintzaren negozioa moteldu egin zen, herriko ekonomia bera bezala.

XIX. mendea funtsezkoa izan zen berrikuntza energetiko eta teknologikoei esker, susperraldia ahalbidetu zuten industrializazioaren ondorio berantiarrekin batera.

XX. mendearen lehen herenean zehar armen ekoizpenak oparotasun garaia bizi izan zuen eta horren erakusgarri da 1920an bederatzi ekoizle erregistratu zirela Ermuan eta 1929an, bakarrik bederatzi urte geroago, kopuru hori hogeira igo izana. Momentu horretatik aurrera, armen salmentaren murrizketa gogor batek ekoizpen industriala murriztu zuen neurri handi batean, baina horrek hazten jarraitu zuen etxebizitzen etxabeetan ohikoak ziren tailer eta negozio familiarrekin.

Imagen



1920an Ermuan finkatutako armaginen lehen zerrenda (Obaldia Undurraga, 2018, 14)

  Ekoizleak Ekoizpena
1 Urreta e hijos Ez dakigu
2 Avelido Mendiola Ez dakigu
3 Hormaechea y Compañía Ez dakigu
4 Santiago Salaverria Ez dakigu
5 Pedro Izaguirre Errebolberren manufaktura mekanikoa, bufalo-astazko saskien fabrika
6 Acha Hermanos Looking-Glass markako pistola automatikoen eta armen fabrika
7 Aguirre y Compañía Pistola automatikoen fabrika
8 Gárate Hermanos Suzko armen fabrika, Welomith errebolberretan eta pistola automatikoetan espezializatua
9 Casto Orbe Suzko armen ekoizlea, pistola zentral patentatuan espezializatua
Ekoizleak eta ekoizpena Ermuan 1929. urtean
  Ekoizleak Ekoizpena
1 Domingo Acha y Cía Pistola automatikoak
2 Francisco Aguirregomezcorta Pistola automatikoak eta errebolber "oszilatzaileak"
3 Fernando Ormaechea Pistola automatikoak eta errebolber "oszilatzaileak" eta anitzak
4 Gárate Hermanos Pistola automatikoak eta errebolber "oszilatzaileak" eta anitzak
5 José Aramburu Errebolber "oszilatzaileak"
6 Orbe y Areitio Hermanos Errebolber anitzak eta pistola automatikoak
7 Onaindía Hermanos Errebolber anitzak
8 Pedro María Izaguirre Pistola automatikoak
9 Santiago Salaverría Pistola automatikoak
10 Urreta y Cía Errebolber anitzak
11 Félix Ardanza Piezen mekanizatua
12 Francisco Izaguirre Pistola anitzak eta kartutxerak
13 Gregorio Casaliz Piezen mekanizatua
14 Hijos de Don Areitio Piezen mekanizatua
15 José María Ormaechea Piezen mekanizatua
16 José Domingo Ascasibar Piezen mekanizatua
17 León Iturriaga Piezen mekanizatua
18 Teodoro Izarra Piezen mekanizatua eta karabinak
19 Viuda e Hijos de Ormaechea Piezen mekanizatua
20 Zubizarreta, Iriondo y Cía Armen mekanizazioa eta errebolber anitzak eta "oszilatzaileak"

Dokumentuak